اصول و روشهای تخریب جزئی و کلی ساختمان چیست؟
همواره در زندگی و چرخه طبیعت یک سری عوامل و موارد هستند که لازم و ملزوم هم هستند، در بحث بازسازی هم تخریب و ساخت لازم و ملزوم هم هستند.چون در بازسازی حتما باید قسمت هایی از بنا باید تخریب شود تا بتوان مراحل بعد و ساخت را انجام داد و این تخریب بسته به نوع بازسازی بنا می تواند کلی یا جزئی باشد.
مثلا برای تعمیرات، تعویض تاسیسات یا حتی بعضی از دیوارهای داخلی برای بازشدن فضا تخریب جزئی انجام می شود اما تخریب کلی معمولا یک بنای قدیمی و اغلب فرسوده به کلی تخریب می شود و بنای جدیدی روی آن ساخته می شود.
پس می توان گفت تخریب یکی از اولین اقدامات بازسازی ساختمان می باشد.
تشخیص این که در بازسازی بنا یا بازسازی ویلا نیاز به تخریب جزئی است یا تخریب کلی یک امر تخصصی است که ما در ادامه یک سری اصول در این خصوص را توضیح خواهیم داد.توجه به این اصول لازم و ضروری می باشد چون تخریب با جان و مال انسان سرو کار دارد.
منظور از تخریب خانه چیست؟
مجموعه اقداماتی که طی آن مصالح یا قطعاتی از ساختمان برای بازسازی و نوسازی، تعمیر و مرمت ، حذف می شود تخریب گفته می شود. معمولا تخریب‌های جزئی برای بازسازی و تخریب های کلی مخصوص نوسازی است. حال اینکه چه زمانی باید تخریب جزئی یا کلی صورت بگیره به عوامل زیر بستگی دارد:
- فرسودگی ساختمان در چه حد است؟
- آیا امکان بازسازی وجود دارد؟
- آیا بازسازی صرفه اقتصادی و ایمنی دارد؟
- از لحاظ هزینه‌ها، بهتر است بازسازی انجام شود یا نوسازی؟
- منطقه‌ای که ساختمان در آن واقع شده است ، اجازه نوسازی دارد؟
گاهی ساختمان به حدی فرسوده است با عملیات بازسازی استحکام کافی تامین نمی شود، یا هزینه‌ها به حدی بالا است که ترجیح به نوسازی یا تعویض ساختمان است. بنابراین شناسایی فضا و سازه قبل از انجام عملیات تخریب اهمیت زیادی دارد. باید توجه داشت که تخریب و نوسازی به مجوز احتیاج دارد، پس باید قبل اقدام به تخریب تحقیق کنید که در منطقه امکان نوسازی وجود دارد یا نه و مجوز صادر می شود یا نه . اگر هم هدف بازسازی باشد، تخریب می‌تواند شامل کندن چند تا کاشی تا جابه‌جایی دیوارها باشد.
تخریب کلی چیست؟
تخریب کلی معمولا برای ساختمان‌های کلنگی انجام می شود ، و به جای آنها ساختمان‌های جدید ساخته می شود. در ایران معمولا ساختمانی با عمر 20 سال به بالا تقریبا کلنگی محسوب می شود اما در کشورهای دیگه حتی ساختمان‌های 80 ساله رو هم بازسازی و مجددا استفاده می‌کنند. در هر صورت اگر فرسودگی ساختمان در حدی باشد که استفاده از آن ناایمن، سخت و هزینه بازسازی به‌صرفه نباشد، آن را تخریب می‌کنند. معمولا ارزش این ساختمان‌ها بسیار بیشتر از ساختمان‌های غیرکلنگی می باشد.
تخریب جزئی چیست؟
تخریب جزئی اغلب در بازسازی انجام می شود. بسته به نیاز ابعاد متفاوتی دارد؛ کندن کف و دیوار برای لوله‌کشی و تاسیسات، تعویض کاشی و سرامیک و … و یا بازکردن فضا. چون در نقشه‌های قدیمی خانه‌ها اتاق‌های متعدد دارند و فضاها اکثرا محصور و بسته بودند، در طراحی امروزی فضاهایی با نقشه باز و آزاد بیشتر مد نظر است.
در هر ساختمان های قدیمی معمولا دو نوع دیوار وجود دارد؛ باربر و غیرباربر. دیوارهای باربر وزن سقف و طبقات رو تحمل می‌کند پس تخریب آنها می‌تواند باعث ریختن بنا شود. تمامی دیوارهای خارجی بنا و بعضی از دیوارهای داخلی باربر هستند. برای تخریب دیوار باربر اول باید با کمک محاسبات سازه‌ای و فرد متخصص برای این دیوارها پشتیبان گذاشته شود؛ تیرهای افقی و ستون عمودی. تخریب دیوارهای غیرباربر چون نقش مهمی در سازه ندارند آسانتر و بدون خطر می باشد. اما نکته‌ای که وجود دارد باید قبل تخریب دیوارها و قسمت‌های مدنظر مشخص شوند تا از تخریب اضافی جلوگیری شود. و اینکه که معمولا سیم‌کشی‌ها و لوله‌کشی‌هایی در این دیوارها وجود دارد و نباید موقع تخریب آسیب ببینند.
روشهای تخریب ساختمان چیست؟
با توجه به شرایطی مانند ساختمان‌های اطراف، سیستم سازه‌ای، تجهیزات قابل دسترس و بودجه و مهم‌تر از هر چیز نظر متخصص تخریب ساختمان به روش های زیر انجام می شود.
- تخریب دستی
با کمک نیروی کار انسانی ماهر و با تجربه انجام می شود که معمولا هزینه کمتری دارد و مواد و مصالح قابل استفاده بیشتری هم می توان جدا کرد و استفاده نمود. اثرات زیست‌محیطی کمتری دارد اما سرعت کار پایین‌تری دارد. برای تخریب دستی باید از بالاترین طبقه شروع کرد؛ اول کف‌ها، بعد تیرهای فرعی، تیرهای اصلی، ستون‌ها و دیوارهای برشی و نهایتا فونداسیون.
- تخریب با استفاده از ماشین‌آلات
بیشتر مربوط به ساختمان‌های میان‌مرتبه و بلندمرتبه می باشد. ماشین بازو کوتاه رو با ایستگاه به بالاترین طبقه منتقل می‌کنند، البته اول توان کف رو برای نگه داشتن این ماشین‌ها باید کنترل کرد و عملیات تخریب انجام شود.
- تخریب با خردکننده بازوبلند هیدرولیکی
مثل روش قبل البته با این تفاوت که به دلیل بازوی بلند ماشین هیدرولیکی کار تخریب از بیرون سازه انجام می شود ، در نتیجه سرعت بیشتر و هزینه کمتری دارد. بیشتر از این روش برای ساختمان‌های ناایمن و مخروبه استفاده می‌کنن.
- تخریب انفجاری
روشی کاملا تخصصی که باید با محاسبات، برنامه‌ریزی و دانش و تجربه خیلی دقیق انجام شود. چون روی محیط اطراف هم تاثیر می گذارد. آثار بعد تخریب این روش ممکن است تا چند ماه نیاز به پاکسازی داشته باشد و آلودگی صوتی زیادی دارد.
- تخریب با اره و گوی
از قدیمی‌ترین روش‌هایی که تقریبا امروزه کاربرد ندارد و با استفاده از یک گوی فولادی متصل به بازو به ساختمان ضربه می‌زنند.
اصول اصلی تخریب در بازسازی
پس از اخذ مجوز تخریب و طبق نظر متخصص روش اجرایی مشخص و انجام می گردد که باید قبل از شروع تخریب چندین اصل رو حتما رعایت کرد:
برق ساختمان قطع و کنتور منتقل شود.
انشعابات گاز ساختمان قطع شود.
قطع آب ساختمان.
باز کردن تمامی تجهیزات و شیرآلات.
ایجاد حریم اطراف ساختمان مطابق ضوابط شهرداری.
جداکردن شیشه‌ها، بازشوها و چارچوب‌ها
توجه به نوع اسکلت‌بندی و جداکردن مصالح مختلف سازه
بارگیری و حمل صحیح نخاله‌های ساختمانی
بیمه ساختمان قبل تخریب و عقد قرارداد مستند و قانونی با پیمانکار
استفاده از نیروی کار ماهر و باتجربه با گواهینامه‌های فنی و رسمی
مراحل تخریب در بازسازی ساختمان به چه صورت هست؟
آماده کردن سایت: تاسیسات قطع می شوند و برای کار ابزار روشنایی موقت نصب می شود.
برداشتن اجزای غیرساختاری: سقف کاذب، پنجره، در، آسانسور، تاسیسات بهداشتی، تهویه مطبوع و سیم‌های برق باید برداشته شوند.
تخریب دیوارهای پیرامونی و بالکن: دیوارهای خارجی و بالکن قبل از هر چیزی تخریب می شوند.
تخریب دیوارهای داخلی: از راحت‌ترین مراحل تخریب، برداشتن دیوارهای داخلی است.
تخریب سقف: با پتک، پیکور معمولا کفسازی رو تخریب می‌کنند.
بارگیری ضایعات: در بازسازی بهتره در تخریب تا حد ممکن مصالحی رو که قابل استفاده هستند، بدون آسیب نگه داریم. نخاله‌های ساختمانی هم نباید در سطل‌های زباله شهری ریخته شوند، باید آنها را با کامیون به محل نخاله‌های ساختمانی انتقال دهیم.
